Informacja w sprawie zmian ustawy Prawo wodne wpływających na przebieg postępowań z wniosku o wydanie decyzji środowiskowej
Ustawa z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne, która weszła w życie z dniem 1 stycznia 2018 r. wprowadziła nową strukturę organów administracji odpowiedzialnych za gospodarowanie wodami oraz (między innymi) istotnie zmieniła procedurę wydawania decyzji w przedmiocie ustalenia środowiskowych uwarunkowań zgody na realizację przedsięwzięcia. Z punktu widzenia przyszłych inwestorów szczególnie ważne było wprowadzenie obowiązku współdziałania organu decydującego (wójta, burmistrza, prezydenta miasta) z dyrektorem zarządu zlewni Wód Polskich lub z regionalnym dyrektorem zarządu gospodarki wodnej Wód Polskich. Przepisy przejściowe nowej ustawy wprowadzały zasadę stosowania prawa nowego w odniesieniu do spraw wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia ustawy w życie. Krytycy takiego rozwiązania podnosili, iż ustawodawca decydując się na objęcie spraw w toku nową regulacją nie wziął pod uwagę specyfiki postępowań środowiskowych, które często trwają kilka, a nawet kilkanaście miesięcy i angażują wiele organów administracji (państwowego powiatowego inspektora sanitarnego, regionalnego dyrektora ochrony środowiska, marszałka województwa i oczywiście sam organ decydujący). Trudności przysporzyć mogło zwłaszcza przywołane już sformułowanie z art. 545 Prawa wodnego - „sprawy wszczęte i niezakończone”. Tylko pozornie jest ono jednoznaczne. Bez wątpienia pod pojęciem spraw „wszczętych i niezakończonych” należało rozumieć sprawy rozpatrywane po raz pierwszy, w których organ I instancji jeszcze nie wydał rozstrzygnięcia. Zdaniem wielu przedstawicieli doktryny i praktyki prawa dotyczyło to również spraw ponownie rozpatrywanych przez organ I instancji wskutek kasatoryjnego rozstrzygnięcia organu odwoławczego (które zapadło jeszcze pod rządami starej ustawy). Włączenie do kategorii „spraw wszczętych i niezakończonych” w rozumieniu ustawy tych spraw, które 1 stycznia 2018 r. były na etapie tzw. postępowania międzyinstancyjnego albo na etapie postępowania odwoławczego rodziłoby jednak wiele komplikacji, które w praktyce zagrażałyby stosowaniu fundamentalnych dla procedury administracyjnej zasad ochrony zaufania jednostki do władzy publicznej, zasady pewności prawa, czy zasady dwuinstancyjności. Problemy te zostały zauważone przez decydentów. Na początku lutego 2018 r. do Sejmu wpłynął poselski projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo wodne (druk 2250). Nowelę szybko przekazano do rozpatrzenia izbie drugiej, a następnie prezydentowi RP do podpisu. Ostatecznie 11 kwietnia 2018 r. ustawę z dnia 28 lutego o zmianie ustawy Prawo wodne opublikowano w Dzienniku Ustaw pod pozycją 710. Ustawa zmieniająca odwraca zasadę regulacji intertemporalnej – przewiduje bowiem jako regułę stosowanie „starego prawa”, z pewnymi wyjątkami. Nowelizacja znosi przywołany na wstępie obowiązek współdziałania z organami ze struktury Wód Polskich. Przepisy ustawa zmieniającej wchodzą w życie zasadniczo 14 dni po dniu ogłoszenia w oficjalnym publikatorze (jak łatwo wyliczyć, 26 kwietnia br.).
Omówiona pokrótce nowelizacja rodzić może pytanie o przebieg tzw. postępowania wpadkowego z organem Wód Polskich (najczęściej chodzić będzie o losy tzw. postanowienia uzgodnieniowego właściwego w sprawie dyrektora zarządu zlewni). W przypadku wszczęcia postępowania uzgodnieniowego przed 26 kwietnia 2018 r. zajdzie konieczność wydania (np. przez dyrektora zarządu zlewni Wód Polskich) postanowienia o umorzeniu tegoż postępowania z uwagi na wystąpienie tzw. bezprzedmiotowości funkcjonalnej (utraty kompetencji do wyrażenia stanowiska w sprawie co do jej istoty) - art. 105 § 1 w zw. z art. 126 Kodeksu postępowania administracyjnego. Na potwierdzenie tej tezy przywołać można wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 12 lutego 2008 r., sygn. akt II OSK 2042/06, System Informacji Prawnej Legalis oraz wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 23 stycznia 2003 r., sygn. akt II SA 428/0, niepubl.; por. też wyrok NSA z dnia 7 kwietnia 2011 r., sygn. akt II OSK 670/10). W niektórych przypadkach w praktyce zasadne będzie wystosowanie przez wnioskodawcę pisma (pism) ws. bezprzedmiotowości uzgodnienia z racji nowego stanu prawnego od 26 kwietnia 2018 r. Co do zasady po doręczeniu postanowienia o umorzeniu postępowania wpadkowego, organ prowadzący postępowanie główne, będzie mógł przystąpić do kolejnych czynności procesowych – aż do finału w postaci wydania decyzji środowiskowej.
Celem przyśpieszenia toczącego się postępowania warto także zawiadomić organ decydujący (wójta, burmistrza, prezydenta miasta) o ww. zmianie przepisów nie czekając nawet na postanowienie ze strony organu Wód Polskich, aby ten bez zbędnej zwłoki procedował dalej i zmierzał do niezwłocznego wydania już decyzji środowiskowej.
